ประเมินราคาทรัพย์สินภายในกิจการ

ทรัพย์สินที่มีการบันทึกเอาไว้ในบัญชี ของกิจการหรือของบริษัทในรายการหมวดทรัพย์สิน ซึ่งก็จะประกอบไปด้วย ทรัพย์สินที่มีตัวตนและไม่มีตัวตนก็ได้ มีโอกาสที่จะนำออกมา ประเมินราคา แยกตามรายการทรัพย์สินเป็นรายการ หรือจะประเมิน ราคาทั้งกิจการก็แล้วแต่วัตถุประสงค์การใช้งาน

• ทรัพย์สินที่มีตัวตน ที่มองเห็นจับต้องได้ เช่น ที่ดินอาคารสิ่งปลูกสร้าง สัญญาเช่า เครื่องจักรอุปกรณ์ ยานพาหนะ เฟอร์นิเจอร์ ส่วนปรับปรุง ตกแต่ง วัตถุดิบ สินค้าระหว่างการผลิต สินค้าคงคลัง ลูกหนี้การค้า อุปกรณ์คอมพิวเตอร์ เป็นต้น
• ทรัพย์สินที่ไม่มีตัวตน ได้แก่ เครื่องหมายการค้า ตรายี่ห้อสินค้า ฐานข้อมูลลูกค้า ซอฟต์แวร์โปรแกรม สูตรการผลิต ลิขสิทธิ์ สิทธิบัตร อนุสิทธิบัตร สิทธิเรียกร้อง สัญญาเช่า สัญญาเช่าสิทธิ์ สัมปทาน เป็นต้น
• และบางทีการพิจารณาถึงวัตถุประสงค์การใช้งานของทรัพย์สินในกิจการเราก็อาจจะพิจารณาถึงความเป็นทรัพย์สินในสายการผลิตและบริการ (Core Assets) กับทรัพย์สินเพื่อการลงทุน (์Non-Core Assets) ซึ่งมีนัยยะในการพิจารณาถึงวิธีการประเมินมูลค่าสอดคล้องกับมาตรฐานทางบัญชี เป็นต้น

มีเหตุผลหลายประการในการที่จะนำทรัพย์สินภายในกิจการออกมาประเมินราคา อาทิเช่น มีการปรับปรุงโครงสร้างทางบัญชีซึ่งอาจเกิดมาจากการมีการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างผู้ถือหุ้นมีการซื้อขายหุ้นควบรวม ในระดับที่จะต้องมาปรับปรุงโครงสร้างทางบัญชีใหม่จึงต้องมีการแอดจัสราคาในรายการบันทึกบัญชีของทรัพย์สินทุกประเภทให้เป็นปัจจุบัน แล้วบันทึกบัญชีแยกส่วน PPA ให้เหลือส่วนต่างที่เป็นค่าความนิยม (Goodwill) ให้น้อยที่สุด ซึ่งบางทีอาจจะค้นหาเอาทรัพย์สินที่ไม่มีตัวตนบางรายการมาประเมินเพิ่มเติมอีกก็ได้ถ้ามีความจำเป็นภายใต้พื้นฐานของความเป็นจริง เช่น บัญชีลูกค้า Software เป็นต้น

การประเมินราคาทรัพย์สินเพื่อเตรียมการที่จะนำทรัพย์สินบางรายการไปเป็นหลักประกันเงินกู้ภายใต้พระราชบัญญัติหลักประกันทางธุรกิจ 2558 ระหว่างผู้ให้หลักประกันกับผู้รับหลักประกัน ก็เป็นที่นิยมในปัจจุบันนี้จึงทำให้การประเมินราคาทรัพย์สินภายในกิจการที่ประเมินแบบแยกรายการก็จะมีความนิยมทำกัน โดยเฉพาะการนำเอาทรัพย์สินที่ไม่มีตัวตนออกมาประเมินราคากันเพื่อความเตรียมพร้อมรายการเข้าถึงแหล่งเงินทุนให้เร็วและง่ายสะดวก เตรียมนำไปจดทะเบียนเอาไว้กับกรมพัฒนาธุรกิจ เพื่อขึ้นทะเบียนเป็นหลักประกันเงินกู้ต่อไป

อย่างไรก็ตามการประเมินราคาทรัพย์สินภายในกิจการสำหรับธุรกิจ sme หรือ startup เพื่อเตรียมทำโรดโชว์กับ กลุ่มทุนที่คอยสนับสนุนการเติบโตของธุรกิจดาวรุ่งก็เป็นส่วนหนึ่งที่จะทำให้การประเมินราคาทรัพย์สินของกลุ่มธุรกิจใหม่เป็นรูปเป็นร่างที่จะทำให้อยู่ในชั้นของการเจรจาธุรกิจกันได้ก็เป็นข้อดีที่ต้องจัดเตรียมเอาไว้